dr Monika Kostaszuk-Romanowska

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

dr MKR

Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Wiedzy o Kulturze Wydziału Filologicznego. Jest absolwentką Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego i studiów doktoranckich Instytutu Badań Literackich PAN. Kulturoznawca, teatrolog, filolog. Interesuje się performatywnością w kulturze, antropologią teatru i współczesnym teatrem polskim. Jest autorką artykułów naukowych poświęconych literaturze romantycznej, widowiskom kulturowym i teatralnym. Prowadzi badania dotyczące nowych zjawisk w teatrze polskim, takich jak współczesny skandal teatralny, teatr „bieżącej interwencji”, eksperymenty inscenizacyjne z dramatem romantycznym.

Członkini Białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy, A.I.C.T. Association Internationale des Critiques de Theatre.

Jest wielką fanką współczesnego teatru polskiego. Prywatnie interesuje się podróżami, zwłaszcza tymi, które pozwalają dotknąć odległych, egzotycznych kultur.

Wybrane publikacje:

 

Monografie:

Współczesny polityczny teatr romantyczny. Realizacje, dyskusje, kontrowersje, Wydawnictwo Uniwersytatu w Białymstoku, Białystok 2021.

Deziluzja w dramacie. Rozważania teoretyków i praktyki dramaturgiczne Juliusza Słowackiego, Wydawnictwo PRYMAT, Białystok 2018.

 

Wybrane artykuły:

Polska współczesna krytyka teatralna – próba diagnozy, w: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury XIV, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2014.

Teatr bieżącej interwencji w rozpoznaniu teoretycznym, w: „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2014, nr 5.

Teatr bieżącej interwencji w praktyce, w: „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2015, nr 6.

Prowokacje, afery i skandale w polskim teatrze współczesnym, w: Sztuka i nie-sztuka. Rozważania o kulturze artystycznej, kulturze popularnej i kulturze najszerzej pojętej. Białostocka Wszechnica Kulturoznawcza 2011-2014, część I, red. A. Kisielewski, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2015.

Teatr jako „medium” oburzonych, w: Teatr wśród mediów, red. A. Duda, M. Wiśniewska, B. Oleszek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015.

Fake theatre, czyli teatralna lektura „zaginionej” powieści Brunona Schulza, w: Kolekcja fikcji: o mistyfikacji w sztuce, red. M. Wawrzak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016.

Teatralny supermarket. Popkulturowe tropy we współczesnym teatrze polskim, w: Tropy literatury i kultury popularnej (II), red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2016.

Język reklamy a grupa docelowa, „Zeszyty Naukowe”, 2016.

Jak się zostaje księżniczką, czyli o dziecięcej subkulturze blichtru, w: Glamour – magia czy mistyfikacja? Dawny urok w nowym wymiarze, red.  A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. B. Strawińska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2016.

Antybohater w teatrze bezczelnym Strzępki i Demirskiego, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2016, nr 9.

Przyszłość teatru, w: Przyszłość kultury. Od diagnozy do prognozy, red. A. Kisielewska, A. Kisielewski, M. Kostaszuk-Romanowska, Wydawnictwo PRYMAT, Białystok 2017.

Między standaryzacją a indywidualizacją. Rzecz jako znak przeżycia turystycznego, w: Emocje. Miejsca. Literatura, red. D. Saniewska, Wydawnictwo Libron, Kraków 2017.

Ikona PRL-u w scenicznej wariacji dozwolonej od lat szesnastu, w: PRL-owskie re-sentymenty, red. A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. Kisielewski, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017.

Gulasz z krokodyla – rzecz o spakietowanych degustacjach turystycznych, w: Apetyt na jedzenie. Pokarm w społeczeństwie, kulturze, symbolice na przestrzeni dziejów, red. J. Żychlińska, A. Głowacka-Penczyńska, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2018.

Współczesny romantyczny teatr polityczny, w: Romantyzm i polityka, red. D. Dąbrowska, M. Z. Bukała, D. Gruntkowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2018.

„Nie-Boska komedia” w teatralnym tyglu, w: Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury, red. M. Burzka-Janik, J. Ławski, Wydawnictwo Temida2, Białystok-Opole 2019.

Theatre on the Water. The Aquatic Element in Contemporary Polish Theatre, „Załącznik Kulturoznawczy” 2019, nr 1.

 

Redakcja książek:

Wizje kultury własnej, obcej i wspólnej w sytuacji kontaktu, red. M. Kostaszuk-Romanowska, A. Wieczorkiewicz, Białystok 2009.

Spektakle zmysłów, red. A. Wieczorkiewicz, M. Kostaszuk-Romanowska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2010.

Przyszłość kultury. Od diagnozy do prognozy, red. A. Kisielewska, A. Kisielewski, M. Kostaszuk-Romanowska, Wydawnictwo PRYMAT, Białystok 2017.

Glamour – magia czy mistyfikacja? Dawny urok w nowym wymiarze, red.  A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, Anetta B. Strawińska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2016.

PRL-owskie (re)sentymenty, red. A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. Kisielewski, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017.

Wybrane publikacje pracowników Instytutu Studiów Kulturowych

 

Monika Kostaszuk-RomanowskaKostaszuk Romanowska K
Współczesny polityczny teatr romantyczny. Realizacje, dyskusje, kontrowersje.

 

Książka Moniki Kostaszuk-Romanowskiej zapowiada się jako ważne wydarzenie we współczesnej refleksji nie tylko nad teatrem, ale i nad rodzimą kulturą, której istotną część stanowi „paradygmat romantyczny”. Waga tej publikacji wynika nie tylko z oczywistych kompetencji, wiedzy i talentów (także pisarskich) Autorki, ale też z odwagi, z jaką w monografii naukowej wkracza na pole minowe współczesnych zjawisk teatralnych, oraz z wyrazistości tez, które formułuje. Podejrzewam, że wiele badaczek nie odważyłoby się na związane z tym ryzyko, wycofując się w obszary bezpieczniejsze, albo też ograniczając do teatrograficznych wyliczeń i ostrożnych wypisów z recenzji. Pani Kostaszuk-Romanowska tymczasem tworzy mocną, autorską analizę i interpretację zjawisk, które miały miejsce w tyle co zakończonej dekadzie. Nie czekając, aż temat się „ucukruje” i „uleży”, podejmuje próbę rzetelnej, naukowej analizy mającej dowieść mocno i klarownie sformułowanych, ważnych tez dotyczących teatru i życia społecznego w Polsce lat 2010–2020. (…) Lektura jej książki jest jak wędrówka za przewodniczką, która wie, gdzie i dlaczego idzie, i jest świetnie przygotowana, by pokazać interesujące ją obiekty z przyjętej perspektywy.
Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Kosińskiego (UJ)

Monika Kostaszuk-Romanowskadeziluzja monika
Deziluzja w dramcie. Rozważania teoretyków i praktyki dramaturgiczne Juliusza Słowackiego

 

Książka dr Moniki Kostaszuk-Romanowskiej odznacza się rzadko spotykaną precyzyjnością przemyśleń, wyłożonych przejrzyście i elegancko. Autorka wykorzystała w niej swoje szerokie i niezbyt często łączące się kompetencje: teoretyka literatury, teatrologa, znawcy romantyzmu i twórczości Słowackiego, dodając do nich zmysł krytyczny, umiejętność syntezy i subtelność analiz. Problematykę rozprawy na pierwszy rzut oka można umieścić w od dawna eksplorowanym kręgu rozważań o teatralnej formie polskiego dramatu romantycznego, nad którym – zwłaszcza nad arcydziełami trójcy wieszczów – zaciążyło „fatum niesceniczności”. Jednakże w książce o deziluzji Autorce udało się ustanowić własne pole badawcze – w dramatach romantycznych dostrzegła swoistą, nową formę, ukształtowaną przez, jak określa to trafnie we wstępie, „przymusową swobodę twórczą” – teatralność i zarazem świadomość braku dostępu do sceny. W przypadku Słowackiego dr Kostaszuk-Romanowska wychwyciła zjawisko swoistej gry poety z teatralizacją, wzięcie jej w „autotekstowy nawias”, zamierzając prześledzić, jak „rezygnacja z kreowania w dziele złudzenia prawdziwości paradoksalnie zbliża dzieło do prawdy”, szczególnej „prawdy aktu tworzenia, statusu twórcy”, jego światoobrazu i poglądów na sztukę. Taka autotematyczna, a zarazem radykalnie przewartościowująca mity perspektywa, zbliża dzieło Słowackiego do debat dwudziestowiecznej awangardy. (Z Recenzji dr hab. Elżbiety Kiślak, prof. IBL PAN)

Karolina WierelWierel Publikacja1
Księga w nie-ludzkim świecie. Motyw Księgi w postapokaliptycznych przekazach literackich 
i filmowych przełomu XX i XXI wieku

(…) osią książki, głównym wektorem zawartych w niej rozważań i analiz, jest motyw Księgi, różne formy jego obecności, w różnych postaciach, w utworach badanego nurtu. Śledząc ten watek autorka przekonująco dowodzi zaskakującej żywotności motywu, który w świecie nowych mediów mógłby wydawać się anachroniczny, tymczasem okazuje się zwornikiem wielu ważnych treści „wyobraźni postapokaliptycznej”, wehikułem zdolnym do przenoszenia do świata „po końcu” tradycyjnych struktur poznania i otwartym na takie ich przekształcenia, by odpowiadały na wyzwania radykalnie nowych doświadczeń (…).
(Z recenzji prof. dr. hab. Grzegorza Godlewskiego Instytut Kultury Polskiej, UW)

 

Olchanowski Publikacja1

Tomasz Olchanowski
Kultura ponowoczesna w perspektywach antropologii politeistycznej
Termin antropologii politeistycznej zrodził się oczywiście wraz z lekturą pism Hillmana, jak też dzięki wizjom greckich filozofów przedsokratejskich, wizjom Platona, neoplatoników, także tych, których zwiemy neoplatonikami renesansowymi. Antropologia politeistyczna więcej zawdzięcza wielkiej literaturze niż poglądom skostniałych akademików. Scala to, co zostało rozdzielone, jednocześnie zostawiając temu, co scala, autonomię. Scala filozofię z psychologią, pedagogikę z kulturoznawstwem czy twórczość artystyczną z socjologią. Pedagog czy psycholog nie może być tylko i wyłącznie człowiekiem nauki, obojętnie czy teoretykiem, czy praktykiem, lecz również powinien każdego dnia odkrywać w sobie duszę artysty. Inaczej skostnieje, a wtedy nieustannie powtarzać będzie te same błędy, które przed nim popełnili inni.

 

  • KULTURA I SZTUKA U PROGU XXI WIEKU
  • INTERMEDIALNOŚĆ W KULTURZE KOŃCA XX WIEKU
  • Słowo w kulturze mediów
  • Przyszłość języka
  • Między powtórzeniem
  • Przyszłość tradycji
  • dr Karolina Wierel
  • ARTYSTÓW GRY Z KULTURĄ
  • NA STYKACH KULTUR I MEDIÓW
  • Sztuka i nie-sztuka
  • SPEKTAKLE ZMYSŁÓW
  • Mity, legendy i historia
  • ESTETYKA ROCKA
  • Film w twórczości Struga
  • KULTURY TRADYCYJNE A KULTURA GLOBALNA
  • DESIGN
  • PRYMITYWIZM W SZTUCE AWANGARDY
  • FILMOWY ŚWIAT PEDRA ALMODOVARA
  • HISTORIE WYDOBYTE Z CIENIA
  • FILMOWE CZYTANIE KULTURY
  • POLSKIE TELE-SAGI
  • DYSKURSY O PŁCI I RODZINIE W POLSKICH TELESAGACH
  • METAFIZYKA I ETYKA SAMUELA CLARKE'A
  • BOHATER IDOL OSOBOWŚĆ MEDIALNA
  • DEUS EXPLICATUS
  • OBRAZ MĘŻCZYZNY W POLSKICH MEDIACH